ในยุคที่ทุกธุรกิจต้องพึ่งพาระบบคอมพิวเตอร์ ฐานข้อมูล และเทคโนโลยีในการดำเนินงาน ความเสียหายจาก “ข้อมูลสูญหาย” หรือ “ระบบถูกทำลาย” ไม่เพียงแต่กระทบต่อการทำงานประจำวันเท่านั้น แต่ยังอาจสร้างผลกระทบทางธุรกิจมูลค่ามหาศาล เช่น สูญเสียลูกค้ารายใหญ่ เสียดีลสำคัญ หรือทำให้ชื่อเสียงองค์กรเสียหาย

แต่หากเหตุการณ์นี้เกิดจากพนักงานภายในบริษัทเอง โดยเฉพาะในกรณีที่ลูกจ้างไม่พอใจนายจ้าง แล้วจงใจทำให้ระบบเสียหาย กรณีแบบนี้นายจ้างจะสามารถดำเนินการทางกฎหมายอย่างไรได้บ้าง?
และจะฟ้องอย่างไรให้เข้ากับ มาตรา 12/1 ของพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550?

ลูกจ้างทำให้ระบบคอมพิวเตอร์ของบริษัทเสียหาย

สมมติว่า นาย A เป็นพนักงานฝ่าย IT ของบริษัทหนึ่ง ซึ่งมีหน้าที่ดูแลระบบฐานข้อมูลลูกค้า หลังจากเกิดความขัดแย้งกับผู้บริหาร นาย A เกิดความไม่พอใจและใช้สิทธิ์การเข้าถึงระบบ (Access) ของตนเองลบข้อมูลฐานลูกค้าออกจากระบบ พร้อมเปลี่ยนรหัสผ่านให้ผู้อื่นเข้าใช้งานไม่ได้

ผลลัพธ์คือ ข้อมูลลูกค้าหายไปทั้งหมด ดีลมูลค่าหลายล้านบาทต้องล่ม และบริษัทต้องหยุดชะงักการดำเนินงานชั่วคราว ความเสียหายนี้ไม่ใช่แค่เรื่อง “ข้อมูลหาย” แต่ส่งผลต่อชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือของบริษัทโดยตรง

กรณีแบบนี้ถือเป็นการกระทำความผิดทางคอมพิวเตอร์โดยลูกจ้างของบริษัทเอง ซึ่งเข้าข่ายตาม มาตรา 12/1 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ฯ

เข้าใจ “มาตรา 12/1” ให้ชัดเจนก่อนฟ้อง

อ้างอิงตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2560

มาตรา 12 ถ้าการกระทำผิดตามาตรา 5 มาตรา 5 มาตรา 7 มาตรา 8 หรือมาตรา 11 เป็นการกระทำต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือระบบคอมพิวเตอร์ที่เกี่ยวกับการรักษาความปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคงในทางเศรษฐกิจของประเทศ หรือโครงสร้างพื้นฐานอันเป็นประโยชน์สาธารณะ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีถึงเจ็ดปี และปรับตั้งแต่สองหมื่นบาทถึงหนึ่งแสนสี่หมื่นบาท

ถ้าการกระทำผิดตามวรรคหนึ่งเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือระบบคอมพิวเตอร์ดังกล่าว ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีถึงสิบปี และปรับตั้งแต่สองหมื่นบาทถึงสองแสนบาท

ถ้าการกระทำผิดตามมาตรา 9 หรือ มาตรา 10 เป็นการกระทำต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือระบบคอมพิวเตอร์ตามวรรคหนึ่ง ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่สามปีถึงสิบห้าปี และปรับตั้งแต่หกหมื่นบาทถึงสามแสนบาท 

นายจ้างสามารถดำเนินการอะไรได้บ้าง?

เมื่อเกิดเหตุการณ์ลักษณะนี้ นายจ้างสามารถดำเนินการได้ทั้งทางแพ่ง และทางอาญา ดังนี้

1. ดำเนินคดีอาญาตามมาตรา 12/1

นายจ้างสามารถเข้าแจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ โดยนำหลักฐาน เช่น

• Log การเข้าใช้งานระบบ
• หลักฐานการลบหรือแก้ไขข้อมูล
• พยานบุคคล หรืออีเมล/ข้อความที่แสดงเจตนาทำลายระบบ

เพื่อให้เจ้าหน้าที่ดำเนินคดีในข้อหา “ทำให้ข้อมูลคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นเสียหายโดยมิชอบ” ตามมาตรา 12/1 ได้โดยตรง ซึ่งมีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

2. ฟ้องเรียกค่าเสียหายทางแพ่ง

นอกจากคดีอาญาแล้ว นายจ้างยังสามารถฟ้องเรียกค่าเสียหายทางแพ่งจากพนักงานได้ด้วย เช่น

• ค่าสูญเสียโอกาสทางธุรกิจ
• ค่าซ่อมแซมระบบหรือกู้ข้อมูล
• ค่าชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือที่เสียไป

ทั้งนี้ต้องสามารถพิสูจน์ให้ศาลเห็นได้ว่า ความเสียหายดังกล่าวเกิดจากการกระทำโดยตรงของพนักงานคนดังกล่าว

3. ดำเนินการทางวินัยแรงงาน

หากยังอยู่ในสถานะลูกจ้าง บริษัทสามารถดำเนินการทางวินัย เช่น เลิกจ้างโดยไม่จ่ายค่าชดเชย เนื่องจากเป็นการกระทำผิดร้ายแรงตามมาตรา 119 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ซึ่งระบุว่า

“ลูกจ้างที่กระทำความผิดอย่างร้ายแรงต่อหน้าที่ หรือจงใจทำให้นายจ้างได้รับความเสียหาย นายจ้างมีสิทธิโดยชอบธรรมในการเลิกจ้างโดยไม่ต้องจ่ายค่าชดเชย”

การพิสูจน์ “เจตนา” เป็นหัวใจสำคัญของคดี

คดีประเภทนี้ ศาลจะพิจารณาจากเจตนา (intent) ของพนักงานเป็นสำคัญ
หากเป็นเพียงความประมาทเลินเล่อ เช่น ทำข้อมูลหายโดยไม่ตั้งใจ หรือระบบพังจากความผิดพลาดทางเทคนิค อาจไม่เข้าองค์ประกอบของมาตรา 12/1

แต่หากมีพฤติการณ์ที่แสดงว่า

• ตั้งใจลบข้อมูล
• ปิดกั้นการเข้าถึงระบบ
• หรือแก้ไขไฟล์สำคัญให้ใช้งานไม่ได้

พฤติการณ์เหล่านี้ย่อมเป็น “เจตนาทำให้เสียหาย” ซึ่งเข้าข่ายความผิดตามกฎหมายแน่นอน

ข้อควรระวังของนายจ้าง

แม้บริษัทจะได้รับความเสียหายอย่างรุนแรง แต่การดำเนินการใด ๆ กับพนักงานต้องอยู่ในขอบเขตของกฎหมายแรงงานด้วย
เช่น การเลิกจ้างต้องมีหลักฐานชัดเจน และดำเนินการตามขั้นตอน เพื่อไม่ให้กลายเป็นคดีฟ้องกลับในภายหลัง

นอกจากนี้ การเข้าถึงบัญชีส่วนตัวของพนักงานโดยไม่มีคำสั่งศาล อาจเข้าข่ายละเมิดสิทธิส่วนบุคคลได้เช่นกัน
ดังนั้น การเก็บรวบรวมพยานหลักฐานควรให้ทนายผู้เชี่ยวชาญเข้ามาดำเนินการตรวจสอบตั้งแต่ต้น

ทำไมต้องมีทนายร่วมดำเนินการตั้งแต่แรก?

เพราะคดีลักษณะนี้เป็นคดีที่เกี่ยวพันทั้ง

• กฎหมายอาญา (ทำให้ระบบคอมพิวเตอร์เสียหาย)
• กฎหมายแพ่ง (เรียกค่าเสียหาย)
• และ กฎหมายแรงงาน (สิทธิของลูกจ้าง)

หากนายจ้างดำเนินการผิดขั้นตอน เช่น เลิกจ้างไม่ถูกต้อง หรือฟ้องโดยไม่มีหลักฐานเพียงพอ อาจทำให้เรื่องซับซ้อนและเสียเปรียบทางกฎหมายได้ในภายหลัง

นายจ้างอย่าเพิ่งหาทางออกเอง ปรึกษาทนายก่อนดีที่สุด

เมื่อเกิดเหตุพนักงานทำให้ระบบคอมพิวเตอร์ของบริษัทเสียหาย ไม่ว่าจะด้วยเจตนาหรือความโกรธชั่ววูบ
สิ่งสำคัญที่สุดคือ “อย่ารีบตัดสินใจเอง” เพราะคดีลักษณะนี้เกี่ยวพันหลายกฎหมาย และลูกจ้างยังคงได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายแรงงาน

การปรึกษาทนายความตั้งแต่ต้น จะสามารถทำให้นายจ้างประเมินได้ว่า

• จะดำเนินคดีในข้อหาใด
• ต้องเก็บหลักฐานแบบไหน
• และควรฟ้องในลักษณะใดให้เข้ากับ “มาตรา 12/1” อย่างมีประสิทธิภาพ

สำนักงานกฎหมายวงศกรณ์ พร้อมให้คำปรึกษาและดำเนินคดีให้กับนายจ้างหรือบริษัทที่ได้รับความเสียหายจากการกระทำของพนักงาน โดยทีมทนายความผู้เชี่ยวชาญด้านคดีแรงงานและคดีคอมพิวเตอร์โดยเฉพาะ ปรึกษาทนายความ คลิก >>ติดต่อเรา<<

อย่าเพิ่งหาทางออกเอง ปรึกษาทนายก่อนทุกครั้ง เพื่อปกป้องสิทธิของบริษัทคุณให้ปลอดภัยที่สุด

ในยุคที่การสื่อสารและการทำธุรกิจจำนวนมากผูกติดอยู่กับโลกออนไลน์ ปัญหาที่หลายบริษัทเริ่มพบเจอคือ พนักงาน ที่ลาออกไป อาจไม่เพียงแค่ยื่นใบลาออกและส่งมอบงานตามขั้นตอนเท่านั้น แต่บางครั้งกลับมีการลบ LINE กลุ่มงาน ลบ LINE Official ของบริษัท หรือแม้กระทั่งลบข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่เกี่ยวกับการดำเนินธุรกิจ ซึ่งสร้างความเสียหายต่อองค์กรอย่างร้ายแรง

คำถามที่นายจ้างหลายคนกังวลคือ “หากเจอเหตุการณ์แบบนี้ บริษัทจะทำอะไรได้บ้าง?” บทความนี้จะมาอธิบายสิทธิของนายจ้างตามกฎหมาย แนวทางการจัดการ และเหตุผลว่าทำไมการปรึกษาทนายความจึงเป็นสิ่งสำคัญ

พนักงานกับหน้าที่ความรับผิดชอบต่อบริษัท

พนักงาน ไม่เพียงแต่มีหน้าที่ทำงานตามที่ได้รับมอบหมาย แต่ยังมีหน้าที่รักษาผลประโยชน์ของนายจ้าง รวมถึงการเก็บรักษาข้อมูล ทรัพย์สิน และเครื่องมือที่ใช้ในการทำงาน เช่น คอมพิวเตอร์ บัญชี LINE Official หรือเอกสารที่เกี่ยวข้องกับลูกค้าและธุรกิจ

เมื่อลาออก พนักงาน ยังคงมีความรับผิดชอบในการส่งมอบงาน และไม่ควรทำการใด ๆ ที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่บริษัท หากฝ่าฝืน นายจ้างสามารถใช้สิทธิตามกฎหมายได้

การลบ LINE กลุ่ม / LINE Official หรือข้อมูลบริษัท ถือเป็นความเสียหายอย่างไร?

ในยุคที่ธุรกิจพึ่งพาช่องทางออนไลน์เป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นการสื่อสารภายในทีม การติดต่อกับลูกค้า หรือการจัดเก็บข้อมูลสำคัญ “แพลตฟอร์มดิจิทัล” จึงเปรียบเสมือนทรัพย์สินที่มีคุณค่าไม่ต่างจากทรัพย์สินทางกายภาพของบริษัท ดังนั้น เมื่อพนักงานที่ไม่พอใจลาออกไปแล้ว ลบ LINE กลุ่ม, LINE Official หรือแม้กระทั่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ของบริษัท ย่อมก่อให้เกิดความเสียหายโดยตรง ทั้งต่อการทำงาน การสื่อสาร ความน่าเชื่อถือ และรายได้ของกิจการ

เพื่อให้เห็นชัดเจนมากขึ้น ลองพิจารณาความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในแต่ละกรณีดังนี้

1.การลบ LINE กลุ่มงาน – LINE กลุ่มมักใช้สำหรับการประสานงานภายใน หากถูกลบอาจทำให้ประวัติการทำงานหายไป ส่งผลต่อการสื่อสารและติดตามงาน

2.การลบ LINE Official – สำหรับหลายธุรกิจ LINE Official คือช่องทางหลักในการติดต่อกับลูกค้า การลบหรือตัดสิทธิ์การเข้าถึงอาจทำให้สูญเสียลูกค้า ความน่าเชื่อถือ และรายได้

3.การลบข้อมูลคอมพิวเตอร์ – หาก พนักงาน ลบไฟล์ ข้อมูลลูกค้า หรือเอกสารสำคัญ ถือเป็นการทำลายทรัพย์สินดิจิทัลของบริษัท ซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายเชิงธุรกิจโดยตรง

นายจ้างมีสิทธิทำอะไรได้บ้าง?

1. ดำเนินการทางแพ่ง

นายจ้างสามารถฟ้องเรียกค่าเสียหายจาก พนักงาน ได้ หากพิสูจน์ได้ว่าการกระทำ เช่น การลบ LINE Official หรือไฟล์คอมพิวเตอร์ ทำให้บริษัทเกิดความเสียหายเป็นตัวเงิน เช่น สูญเสียลูกค้า สูญเสียรายได้ หรือมีค่าใช้จ่ายในการกู้ข้อมูล

2. ดำเนินการทางอาญา

การลบหรือทำลายข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยไม่ได้รับอนุญาต อาจเข้าข่ายความผิดตาม พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 (แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2560)

• มาตรา 9: การทำให้ข้อมูลคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นเสียหาย ใช้งานไม่ได้ หรือถูกเปลี่ยนแปลง ถือเป็นความผิด มีโทษปรับและจำคุก
• มาตรา 10: การกระทำที่ทำให้ระบบคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นเสียหาย ก็มีความผิดเช่นกัน

หากเป็นกรณีการลบ LINE Official ที่ถือเป็นทรัพย์สินทางธุรกิจ นายจ้างสามารถแจ้งความดำเนินคดีอาญาได้

3. การดำเนินการทางแรงงาน

หากการกระทำเกิดขึ้นก่อน พนักงาน จะพ้นสภาพจากการเป็นลูกจ้าง เช่น ระหว่างช่วงเวลาบอกเลิกสัญญา นายจ้างสามารถใช้สิทธิตามกฎหมายแรงงาน เช่น การเลิกจ้างโดยไม่จ่ายค่าชดเชย หรือการเรียกร้องค่าเสียหายตามสัญญาจ้างงาน

ความเสี่ยงหากนายจ้างไม่ดำเนินการ

หากปล่อยปละละเลย การกระทำเหล่านี้อาจส่งผลกระทบอย่างร้ายแรง เช่น

• สูญเสียฐานลูกค้าและโอกาสทางธุรกิจ
• สูญเสียข้อมูลสำคัญที่มีผลต่อกลยุทธ์องค์กร
• กระทบต่อชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือในสายตาของคู่ค้าและลูกค้า

ดังนั้น นายจ้างไม่ควรมองข้ามการปกป้องสิทธิของตนเอง

เหตุผลที่ควรปรึกษาทนายความ

แม้นายจ้างจะมีสิทธิทางกฎหมาย แต่การดำเนินการเองอาจซับซ้อน ทั้งในเรื่องการพิสูจน์หลักฐาน การตีความกฎหมาย และการฟ้องร้องในศาล การปรึกษาทนายความผู้เชี่ยวชาญจะสามารถทำให้นายจ้างหรือเจ้าของธุรกิจมีทางออกของปัญหาเหล่านี้ได้ดังนี้

1.ประเมินสถานการณ์ – ทนายความจะสามารถวิเคราะห์ว่ากรณีเข้าข่ายความผิดทางแพ่งหรืออาญา รวมถึงแนวทางที่มีโอกาสสำเร็จมากที่สุด

2.รวบรวมหลักฐาน – การเก็บบันทึกการสนทนา แคปหน้าจอ หรือประวัติการใช้งานคอมพิวเตอร์ ต้องทำอย่างถูกต้องเพื่อใช้เป็นหลักฐานในชั้นศาล

3.ดำเนินคดีอย่างเป็นระบบ – ทนายความสามารถยื่นฟ้อง แทนที่นายจ้างจะเสียเวลาเรียนรู้กระบวนการทั้งหมดเอง

4.ลดความเสี่ยงผิดพลาด – การตีความกฎหมายผิดพลาดอาจทำให้นายจ้างเสียเปรียบในคดี การมีผู้เชี่ยวชาญให้คำปรึกษาย่อมลดความเสี่ยงได้

แนวทางป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาซ้ำ

นอกจากการดำเนินการทางกฎหมายเมื่อเกิดเหตุแล้ว นายจ้างควรมีมาตรการป้องกัน เช่น

• กำหนดนโยบายการใช้ LINE Official หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อย่างชัดเจน
• จำกัดสิทธิ์การเข้าถึงข้อมูลเฉพาะเท่าที่จำเป็น
• มีการสำรองข้อมูล (Backup) อย่างสม่ำเสมอ
• ระบุข้อกำหนดในสัญญาจ้างงานเกี่ยวกับการส่งมอบข้อมูลและห้ามทำลายข้อมูลของบริษัท

รับมือทุกปัญหาพนักงานด้วยความมั่นใจ ปรึกษาสำนักงานกฎหมายวงศกรณ์

เมื่อ พนักงาน ลาออกแล้วทำการลบ LINE กลุ่ม ลบ LINE Official หรือทำลายข้อมูลคอมพิวเตอร์ของบริษัท การกระทำเหล่านี้ไม่ใช่เพียงการไม่ส่งมอบงานตามหน้าที่ แต่ยังอาจเข้าข่ายความผิดทางแพ่งและอาญา นายจ้างมีสิทธิฟ้องร้องเรียกค่าเสียหาย และดำเนินคดีตามกฎหมายได้

👉 หากคุณเป็นนายจ้างที่เผชิญปัญหาลักษณะนี้ อย่าปล่อยให้บริษัทต้องเสียเปรียบหรือสูญเสียผลประโยชน์โดยไม่จำเป็น การปรึกษาทนายความผู้เชี่ยวชาญคือทางออกที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพที่สุด คลิก >>ติดต่อเรา<<