เช็คปลอมลายเซ็น ใครต้องรับผิด? แนวทางกฎหมายที่ผู้ถือเช็คต้องรู้

อย่างที่ทราบกันดีว่า “เช็ค” เป็นเอกสารสำคัญทางการเงินที่ใช้ในการทำธุรกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการชำระค่าสินค้า การกู้ยืมเงิน หรือธุรกรรมทางธุรกิจอื่น ๆ แต่หากเช็คถูกปลอมแปลงลายเซ็นแล้วมีการนำไปขึ้นเงิน อาจส่งผลกระทบทั้งต่อเจ้าของเช็ค ธนาคาร และผู้รับเช็คได้ แล้วในกรณีแบบนี้ ใครต้องรับผิด? และมีแนวทางป้องกันอย่างไรบ้าง? มาหาคำตอบกันในบทความนี้จากสำนักงานกฎหมายวงศกรณ์

กรณีที่มีการปลอมลายเซ็นบนเช็คแล้วนำไปขึ้นเงิน

การปลอมลายเซ็นบนเช็ค คือการที่บุคคลอื่นแอบอ้างลายมือชื่อของเจ้าของบัญชีที่ออกเช็ค แล้วนำเช็คไปขึ้นเงินกับธนาคาร หรือใช้เป็นหลักฐานทางธุรกรรมต่าง ๆ ซึ่งหากธนาคารไม่ได้ตรวจสอบอย่างละเอียดและอนุมัติการเบิกเงินโดยไม่รู้ว่าเช็คถูกปลอมลายเซ็น ผู้ที่ได้รับความเสียหายมักจะเป็นเจ้าของบัญชีหรือผู้ถือเช็ค

กรณีที่พบบ่อย ได้แก่

• บุคคลใกล้ชิดหรือพนักงานภายในองค์กร ลอบปลอมลายเซ็น เจ้าของบัญชีเพื่อนำเช็คไปขึ้นเงิน
• กลุ่มมิจฉาชีพใช้วิธีการ สแกนหรือปลอมแปลงเช็ค แล้วนำไปขึ้นเงินที่ธนาคาร
• กรณีเช็คสูญหายแล้ว มีผู้เก็บได้นำไปปลอมลายเซ็น เพื่อขึ้นเงิน

เมื่อเช็คถูกปลอมแปลงแล้วนำไปขึ้นเงิน คำถามสำคัญคือ ใครต้องรับผิดชอบ?

ใครต้องรับผิดระหว่างเจ้าของเช็ค ธนาคาร หรือผู้ที่ปลอมแปลง?

1. ผู้ที่ปลอมแปลงลายเซ็น

บุคคลที่กระทำการปลอมแปลงเช็คถือว่ามีความผิดทางอาญา ฐานปลอมแปลงเอกสาร ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 264 ซึ่งมีโทษจำคุกสูงสุด 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

2. ธนาคารที่จ่ายเงินจากเช็คปลอม

โดยปกติ ธนาคารมีหน้าที่ต้องตรวจสอบลายเซ็นบนเช็ค ก่อนจ่ายเงิน หากธนาคารละเลยและอนุมัติให้เบิกเงินจากเช็คปลอม เจ้าของบัญชีสามารถเรียกร้องให้ธนาคารรับผิดชอบได้

กรณีตัวอย่างจากคำพิพากษาศาลฎีกา:

1.คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1405/2557: กรณีที่ธนาคารจ่ายเงินตามเช็คที่มีลายมือชื่อผู้สั่งจ่ายเป็นลายมือชื่อปลอม ศาลวินิจฉัยว่าธนาคารต้องรับผิดชอบคืนเงินให้แก่ลูกค้า เนื่องจากการจ่ายเงินดังกล่าวเป็นความบกพร่องของธนาคารเอง และเป็นการผิดสัญญาเปิดบัญชีเงินฝากกระแสรายวัน

2.คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3776/2537: ในกรณีที่ธนาคารจ่ายเงินตามเช็คที่มีลายมือชื่อผู้สั่งจ่ายปลอม ศาลวินิจฉัยว่าธนาคารต้องรับผิดชอบ เนื่องจากการจ่ายเงินดังกล่าวเป็นความบกพร่องของธนาคารเอง คำพิพากษาเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่าธนาคารมีหน้าที่ต้องตรวจสอบลายมือชื่อบนเช็คอย่างรอบคอบ หากธนาคารจ่ายเงินตามเช็คที่มีลายมือชื่อปลอม ธนาคารจะต้องรับผิดชอบคืนเงินให้แก่ลูกค้า

3.เจ้าของบัญชีที่ออกเช็คโดยหลักแล้ว เจ้าของบัญชีไม่ต้องรับผิดชอบต่อเช็คที่ถูกปลอมแปลง แต่หากเจ้าของบัญชีมีส่วนประมาท เช่น ไม่เก็บรักษาสมุดเช็คอย่างปลอดภัย หรือมีส่วนเกี่ยวข้องกับการออกเช็คโดยไม่มีความรอบคอบ อาจทำให้ธนาคารปฏิเสธการชดใช้เงินคืนได้

วิธีป้องกันการถูกปลอมลายเซ็นบนเช็ค

เพื่อป้องกันความเสียหายจากการปลอมแปลงลายเซ็นบนเช็ค ควรใช้มาตรการป้องกันดังต่อไปนี้

✅ 1. ตรวจสอบลายเซ็นและข้อมูลบนเช็คให้รอบคอบ

• หลีกเลี่ยงการลงนามบนเช็คล่วงหน้า
• ใช้ลายเซ็นที่ไม่สามารถปลอมแปลงได้ง่าย

✅ 2. เก็บรักษาสมุดเช็คในที่ปลอดภัย

• หลีกเลี่ยงการให้บุคคลอื่นเข้าถึงสมุดเช็ค
• ใช้ตู้เซฟหรือสถานที่ปลอดภัยในการเก็บเช็ค

✅ 3. แจ้งเตือนการทำธุรกรรมกับธนาคาร

• ใช้บริการแจ้งเตือน SMS หรือแอปพลิเคชันของธนาคาร เพื่อตรวจสอบทุกการทำธุรกรรม
• หากพบการเบิกจ่ายที่ผิดปกติ ควรติดต่อธนาคารทันที

✅ 4. แจ้งความทันทีหากพบว่าเช็คถูกปลอมแปลง

• รวบรวมหลักฐานทุกอย่างที่เกี่ยวข้อง เช่น สำเนาเช็คปลอม รายการเดินบัญชี
• เข้าแจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจเพื่อดำเนินคดีกับผู้กระทำผิด

ทำอย่างไรหากเช็คถูกปลอมลายเซ็น?

หากคุณพบว่าเช็คของคุณถูกปลอมแปลง ควรดำเนินการตามขั้นตอนต่อไปนี้

1️⃣ ติดต่อธนาคารทันที
แจ้งเรื่องกับธนาคารเพื่อขอระงับธุรกรรมที่เกี่ยวข้อง และขอสำเนาเช็คที่ถูกปลอมแปลง

2️⃣ แจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ
นำหลักฐานไปแจ้งความเพื่อให้ตำรวจดำเนินคดีกับผู้กระทำผิด

3️⃣ ปรึกษาทนายความเพื่อดำเนินคดี

• ทนายสามารถช่วยตรวจสอบว่า ธนาคารมีความผิดฐานละเลยหรือไม่
• แนะนำแนวทางการฟ้องร้องทั้งทางแพ่งและอาญา
• ช่วยรวบรวมหลักฐานเพื่อเรียกร้องค่าเสียหาย

สำนักงานกฎหมายวงศกรณ์ เรามีทีมทนายที่เชี่ยวชาญด้านคดีเช็คปลอมลายเซ็น และธุรกรรมทางการเงิน พร้อมให้คำปรึกษาและให้บริการทางกฎหมายกับคุณในทุกขั้นตอน

สุดท้ายนี้ กรณีเช็คถูกปลอมลายเซ็นเป็นปัญหาทางกฎหมายที่สำคัญและอาจนำไปสู่ความเสียหายทางการเงินมหาศาล ผู้ที่ปลอมลายเซ็นถือว่ามีความผิดทางอาญา และธนาคารที่จ่ายเงินจากเช็คปลอมโดยไม่ตรวจสอบให้รอบคอบอาจต้องรับผิดชอบชดใช้เงินคืนให้เจ้าของบัญชี

เพื่อป้องกันการปลอมแปลงเช็ค ควรตรวจสอบลายเซ็น เก็บรักษาสมุดเช็คอย่างปลอดภัย และใช้ระบบแจ้งเตือนของธนาคาร หากพบว่าเช็คถูกปลอมแปลง ควรรีบแจ้งความและปรึกษาทนายความเพื่อดำเนินคดีตามกฎหมายหากคุณต้องการความช่วยเหลือทางกฎหมายเกี่ยวกับเช็คปลอมลายเซ็น สำนักงานกฎหมายวงศกรณ์ พร้อมให้คำปรึกษาและดูแลคุณในทุกขั้นตอน เพื่อให้คุณได้รับความยุติธรรมสูงสุด >>ติดต่อเรา<<